ការធ្វើបាតុកម្ម ទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែ ត្រូវបានមនុស្សមួយចំនួន មើលឃើញថា ជារឿងហួសហេតុ ដោយទាញយក ប្រាក់ខែកម្មករ នៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដទៃទៀត មកប្រៀបធៀបនឹងកម្ពុជា។ យើងក៏អាចនិយាយបានដែរថា ការប្រៀបធៀបបែបនេះ ក៏ជារឿងហួសហេតុដែរ។ ក្រូច គឺក្រូច, ស្វាយ គឺស្វាយ។ ស្វាយ និងក្រូច មិនដូចគ្នា, ដូចយកទា ទៅប្រៀបនឹងមាន់។ កុំភ្លេចថា ស្ថានភាពនៃការរស់នៅ មានលក្ខណៈផ្សេងគ្នា, ដូច្នេះ គេមិនអាច គ្រាន់តែប្រៀបធៀប តាមតួលេខនោះបានទេ។ ការប្រៀបធៀបបែបនេះ, ជាពិសេស ពីសំណាក់ខ្មែរគ្នាឯង, គឺជាការធ្វើឡើង ដោយខ្វះការយល់ចិត្ត ដ៏ឥតមេត្តា ឬអាចនិយាយថា បន្លាដែលមិនចាក់សាច់ខ្លួនឯង មិនដឹងថាឈឺប៉ុនណានោះឡើយ។ ផ្នត់គំនិតបែបនេះ គឺជាឫសគល់ នៃនយោបាយ “ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច, ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី”។ បើគ្មានអ្វីល្អសម្រាប់និយាយ ដើម្បីកែរំសាយទុក្ខសោកអ្នកដទៃទេ, Shut the hell up! អត់មានអ្នកណា គេគិតថា អ្នកជាមនុស្សគទេ!

ប្រសិនបើគ្មានការផ្លាស់ប្ដូរទេ, បើបាតុកម្មនៅតែបន្ត, សេដ្ឋកិច្ចជាតិ នឹងរងការប៉ះទង្គិចខ្លាំង។ មនុស្សទូទៅ សុទ្ធតែមើលឃើញ ចំណុចនេះដូចគ្នា, ប៉ុន្តែគេបង្វិលរឿងនេះ អោយទៅជាកំហុស របស់បាតុករទៅវិញ។ ការធ្វើបាតុកម្ម ពុំមែនជារឿង ដែលគេនាំគ្នាធ្វើ ដោយសារពួូកគេ អផ្សុកខ្លាំងនោះទេ! វាជាសញ្ញាប្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំថា សង្គមកំពុងមានវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ហើយតម្រូវអោយមានការកែប្រែ។

យ៉ាងណាក្ដី, បើគ្មានការកែប្រែ, ថ្ងៃនៅតែរះពីខាងកើត ហើយលិចនៅខាងលិច, ប៉ុន្តែវិនិយោគិន អាចនឹងដកការរកស៊ីពីស្រុក ដោយសារពួកគេមិនអាចរងគំនាបទាំងសងខាង៖ ១ គឺថ្លៃទឹកតែ ដូរយកសិទ្ធរកស៊ី, ២ គឺការទាមទារ ដំឡើងប្រាក់ខែពីកម្មករ។ បើវិនិយោគិន ដកខ្លួនចេញពីកម្ពុជា, ប្រជាជនខ្មែរ នឹងធ្លាក់ទៅកាន់ ភាពឥតការងារធ្វើ, រីឯរាជរដ្ឋាភិបាល នៅតែមានដី ព្រៃឈើ បឹងបួរ សម្រាប់ធ្វើសម្បទាន បូមខ្លាញ់បាញ់ប្រេងដដែល។

នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ មានលំអានមួយដែលគួរអោយកត់សម្គាល់ ប៉ុន្តែពុំសូវឃើញអ្នកណា យកចិត្តទុកដាក់រៀនតាម៖ គឺខ្មែរជាជនជាតិដែលស្លូតបូត ចូលចិត្តចិត្តសន្សំសុខ (និយាយតាមរបៀបម្យ៉ាងដែលពិរោះស្ដាប់), ប៉ុន្តែបើធ្វើអោយខ្មែរដល់ក ខ្មែរនឹងវ៉ៃបកវិញ លែងស្ដាយជីវិតខ្លួនឯង, ហើយសូម្បីកូនង៉ានៅក្នុងអ្រងឹងក៏ពុំលើកលែងដែរ។ សូមយោគយល់គ្នា ដោយក្ដីមេត្តា,បន្ធូរបន្ថយ និងកែប្រែខ្លះទៅ!!!

កុំ​តោះ​តើយ ហើយ​រអ៊ូថា ស្មៅ​ព្រៃ​ចេះ​តែដុះ

អ្នកណាក៏ដឹងថា ការទាមទាររបស់គណបក្សប្រឆាំង អោយបោះឆ្នោតឡើងវិញ និងទាមទារអោយសម្ដេចហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាច គឺមិនអាចទៅរួចទេ, ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ ក៏ជាកម្លាំងជំរុញ អោយមានការរំកិល ទៅរកភាពផ្លាស់ប្ដូរ ហើយធ្វើអោយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ចេះកោតក្រែង[ខ្លះៗ] ចំពោះអំណាចមហាជន មុននឹងធ្វើអ្វីមួយផ្ដេសផ្ដាស ដូចសេះគ្មានបង្ហៀរ។

ទោះបក្សប្រឆាំង មិនទាន់បានកាន់អំណាចក្ដី ប៉ុន្តែមានតួនាទីសំខាន់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរ។ និយាយតាមត្រង់, បើឧបមាថា ស្រាប់តែឥឡូវនេះ បក្សប្រឆាំងឡើងកាន់អំណាច ហើយផ្លាស់ប្ដូររបបទាំងស្រុង, ខ្ញុំគិតថា វាក៏ជារឿងគួរអោយស្រៀវឆ្អឹងខ្នងទៅវិញដែរ។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប្រៀបដូចជាភ្លើង។ ភ្លើងអាចប្រើជាប្រយោជន៍ កាលណាគ្រប់គ្រងបានល្អ, ប៉ុន្តែកាលណាខ្វះស្មារតីទទួលខុសត្រូវ, ភ្លើងក៏អាចដុតបំផ្លាញ — ដូចសម័យ កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ស្មារតីទទួលខុសត្រូវ គឺទ្រព្យដ៏ក្របំផុត សម្រាប់ប្រជាជាតិមួយ ដែលមានកម្រិតសិក្សាទាប។

នៅក្នុងពេលនេះ, រឿងសំខាន់បំផុត គឺការធ្វើតុល្យកម្ម ដោយកាត់បន្ថយ ការប្រើអំណាចជ្រុលហួស របស់មន្ត្រីរាជការ និងរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ។ ហើយការណ៍នេះ អាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាតែមានការចូលរួមជាសកម្ម របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយមានការផ្ដោតជាពិសេស ទៅលើការបណ្ដុះធនធានមនុស្ស ដោយខ្វះមិនបាន នូវកម្មវិធីសិក្សាផ្នែកសីលធម៌។ យើងមិនអាចដេកនៅស្ងៀម ហើយរអ៊ូថា ហេតុអ្វីស្មៅព្រៃ ចេះតែដុះស៊ុបទ្រុបនោះឡើយ។

មគ្គុទេសក៏​គ្រិស្ដម៉ាស​សម្រាប់​ខ្មែរ

តើគ្រិស្តម៉ាសជាអ្វី?
គ្រិស្តម៉ាស គឺជាថ្ងៃបុណ្យ ដែលគ្រិស្តសាសនិកនាំគ្នាប្រារព្ធ បុណ្យកំណើតរបស់ព្រះ េយស៊ូ គ្រិស្ត។ គ្រិស្តម៉ាស គឺជាថ្ងៃបុណ្យធំជាងគេបំផុត ឈរនៅលំដាប់ទីមួយ ឬទីពីរ នៅលើប្រតិទិនគ្រិស្ទាន។ ថ្ងៃបុណ្យធំមួយទៀត គឺថ្ងៃបុណ្យ Easter ដែលរំលឹកអំពីការរស់ឡើងវិញ នៃព្រះគ្រិស្ត ដែលបន្ទាប់ពីត្រូវបានពិឃាត នៅលើឈើឆ្កាងរបស់ពួករ៉ូម៉ាំង។ថ្ងៃកំណើតពិតប្រាកដ របស់ព្រះយេស៊ូ ត្រូវបានគេជឿថា នៅក្នុងខែមេសា។ ពួកគ្រិស្ទាន ជំនាន់ដំបូង បានជ្រើសរើសយកថ្ងៃទី ២៥ ខែធ្នូ គឺដើម្បីស្របគ្នានឹងថ្ងៃបុណ្យ Saturnalia របស់បុរាណរ៉ូម៉ាំង។ ប្រពៃណីដ៏ធំបំផុតនៃបុណ្យ Saturnalia គឺការជូនអំណោយ និងធ្វើល្អចំពោះខ្ញុំបម្រើ ឬកម្មករ។ តាមពិត នៅថ្ងៃបុណ្យ Saturnalia ចៅហ្វាយនាយ ត្រូវធ្វើការបម្រើដល់ ខ្ញុំបម្រើ/កម្មករ និងបម្រើម្ហូបអាហារដល់ពួកគេ។ ប្រពីណីនេះ ស្ថិតស្ថេរមកទល់សព្វថ្ងៃ ដោយមានការជូនអំណោយ និងផ្ដល់រង្វាន់បន្ថែមនៅថ្ងៃបុណ្យគ្រិស្តម៉ាស។ ពិធីបុណ្យនេះ បានចាប់ផ្ដើមឡើង តាំងពីមួយពាន់ឆ្នាំ មុនព្រះយេស៊ូកើតម៉្លេះ។ព្រះយេស៊ូជាអ្នកណា?
រឿងរ៉ាវរបស់ព្រះយេស៊ូ គឺជារឿងមួយដ៏ជាទីចាប់អារម្មណ៍។ មាតារបស់ព្រះអង្គ គឺ Virgin Mary ដែលមានន័យថា ម៉ារីក្រមុំ។ នាងម៉ារី ត្រូវបានព្រះអាទិទេព ធ្វើអោយមានផ្ទៃពោះ បង្កើតបានបុត្រាមួយព្រះអង្គ ដើម្បីសង្គ្រោះមនុស្សលោក អោយរួចផុតពីអំពើបាប។ នាងម៉ារី ត្រូវបានរៀបការជាមួយនឹងជាងឈើម្នាក់។ ពួកគេបានធ្វើដំណើរ ពីភូមិមួយទៅភូមិមួយ ហើយបានឈប់សម្រាកនៅបេត្លេហឹម នគរអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីសម្រាលបុត្រ។ ដោយសារនាងម៉ារី និងលោកយ៉ូសែហ្វ ក្រតោកយ៉ាពេកក មិនអាចជួលបន្ទប់ផ្ទះសំណាក់ ក៏សម្រេចដេក ជាមួយសត្វនៅក្នុងក្រោល (នៅកន្លែងដាក់ចំណីអោយសត្វស៊ី)។រឿងនេះ មានសណ្ឋានប្រហាក់ប្រហែលគ្នា នឹងរឿងវីរបុរស ពីសម័យបុរាណឯទៀតៗ ដែលម្ចាស់ក្សត្រិយនៅសុខៗ ស្រាប់មានទម្ងន់ គឺច្បាស់ជាស្នាដៃព្រះអាទិទេព។ បន្ទាប់មក នារីនោះ ត្រូវបានរៀបការជាមួយនឹងបុរសណាម្នាក់ ដែលមិនមែនជាឳពុក ហើយកូនកើតមក ចម្រើនវ័យដឹងក្ដី ឆ្ងាយទំនាក់ទំនងពីឳពុកចុង។ ឧទាហរណ៍ នៅក្នុងនិទានក្រិក មាន ហ៊័រគូលីស (Hercules) និង ភ័រស៊ីយុស (Perseus)។ ចំណែកនៅក្នុងរឿងនិទានខ្មែរ គឺមានព្រះពោធិសត្វ សុវណ្ណសាមកុមារ ដែលជាបុត្ររបស់តាបស ទុកូល និងតាបសនី បារិកា ដោយគ្រាន់តែតាបស ស្ទាបអង្អែលពោះ តាបសនី នៅពេលមានរដូវ ក៏ចាប់មានគភ៌ ប្រសូត្របានបុត្រាមួយ។